🔻ورود دخانیات به جامعه اسلامی و پذیرش آن از سوی برخی فقهاء، نه تنها استقبال شدید مسلمین را درپی داشت، بلکه به عنوان نخستین شبهه حکمیه مالانص فیه، راه جدید و افق تازه ای را پیش روی فقه و اصول گشود و موجب اختلاف نظر شدید میان فقها گردید .
و از همان نخست حکم استعمال دخانیات یا به قول فقها شرب توتون(۱) و تنباکو از حلیت مطلق - حتی به هنگام روزه داری - تا حرمت مطلق در نوسان ماند.
چه این مسئله مهم که به واقع نشانه آشکار نقش عقل و عرف در استنباط احکام بوده و هست، ابتدا وجه تمایز میان اخباریون که می گفتند هر محصول تازه از فرنگ آمده ای بدعت در دین و تشّبه به کفار است، با اصولیون که معتقد بودند اصل بر اباحه و برائت است، به شمار آمد، به ویژه در زمانی که توتون، خالص و عاری از مواد سمی امروز بود و به قول فقهاء وقت ، موجب شادی و نشاط در عبادت می شد .
امروز نیز برخی از همان اصولیون برپایه قواعد فقهی لاضرر و لاضرار، لاسرف و لااسراف، حرمت لهو و ... حکم به حرمت استعمال و خرید و فروش آن می دهند...
🔹نقل است یکی ازعلمای عصر رساله ای در حرمت شرب توتون نوشت و آن را در پارچه ای پیچید و برای علامه مجلسی فرستاد . مجلسی گرفت و خواند، سپس رساله را پس فرستاد و برای آن عالم پیغام فرستاد که از رساله ی تو چیزی برایم مفید نبود مگر آن پارچه ، که آن را نیز برداشتم تا تنباکوی خود را در آن نگاه دارم. (بحارالانوار، ج ۱۰۲، ص ۱۰۴)
📌این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که حتی فقهای موافق با شرب توتون نیز با استناد به روایاتی که دلالت بر کراهت رفتن به مساجد پس از خوردن خوراکی های بدبو و موذی دارد ، استعمال دخانیات در اماکن عمومی را - به سبب آزار مردمان - مکروه میدانند .
(محمدتقی مجلسی، لوامع صاحبقرانیه، ج ۳، ص۲۶۷)
(۱)مقصود از شرب توتون فقط سیگار و قلیان است و شامل تریاک و وافور و... نمی باشد.
